خوانایی محتوا در سئو: ۱۰ تکنیک افزایش خوانایی محتوا

من در این محتوا شما را با خوانایی محتوا (Content Readability) در سئو آشنا می‌کنم و سپس ۱۰ تکنیک برای افزایش خوانایی محتوا به شما ارائه می‌دهم.

خوانایی محتوا یک معیار اصلی برای تعیین کیفیت محتوای شماست و چنانچه اصول خوانایی محتوا را رعایت کنید، احتمال کسب رتبه مناسب را بیشتر می‌کنید.

با من همراه باشید تا ۱۰ تکنیک افزایش خوانایی محتوا را برایتان بیان کنم.

خوانایی محتوا چیست؟

خوانایی یک محتوا به این معنی است که خوانش و فهم آن چقدر برای خواننده آسان و راحت است؛ اینکه با خواندن آن چقدر اطلاعات دریافت می‌کند و تا چه اندازه به هدفش می‌رسد.

خواندن یک متن طولانی که شامل جملات بلند و کلمات پیچیده و نامفهوم است، برای کاربر خیلی سخت است. اگر خواندن محتوای سایت شما برای بازدیدکننده سخت باشد، احتمالا سایتتان را خیلی زود ترک می‌کند و به سراغ سایت دیگری می‌رود.

خوانایی محتوا بخش مهمی از سئو محتوا است که در کنار سایر اصول سئو در تولید محتوا باید رعایت کنید.

چرا خوانایی محتوا اهمیت دارد؟

خوانایی محتوا تاثیر زیادی در فهم مخاطب و ارتباط برقرار کردن او با محتوا دارد. هرچقدر مخاطب با محتوای شما بهتر ارتباط برقرار کند، به همان اندازه احتمال دارد که نرخ تبدیل سایتتان افزایش پیدا کند.

شما با به‌کارگیری چندین تکنیک می‌توانید سطح خوانایی محتوای نوشتاری خود را بالا ببرید. بخشی از این تکنیک‌ها را باید به روش دستی در متن به کار ببرید. یعنی موقع نوشتن یا تولید محتوا، این تکنیک‌ها را خودتان به کار ببرید.

بخش دیگری نیز به درک شما از چیزی که می‌خواهید بنویسید بستگی دارد. اینکه چقدر موضوع برایتان شفاف است و به موضوع تسلط دارید.

من در ادامه به ۱۰ مورد از تکنیک‌های بهبود خوانایی محتوای متنی اشاره می‌کنم.

۱- جملات طولانی ننویسید

دنیای امروز ما جهان سرعت و رقابت است. سرعت زندگی در فضای اینترنتی از دنیای واقعی هم بیشتر است. کاربران اینترتی دنبال محتوایی هستند که سریع آنها را به هدفشان برساند و جواب سوالشان را بدهد.

جملات طولانی سرعت مخاطب را در مطالعه محتوا کم می‌کند. چون خواندن و فهم جملات طولانی زمانی بیشتری می‌برد. حتی کاربر ممکن است مجبور شود یک جمله طولانی را دو بار بخواند تا کاملا آن را درک کند.

پس، جملات خود را کوتاه و حداکثر با طول ۲۰ کلمه یا یک خط (با ابعاد صفحه A4) بنویسید. جملات کوتاه نه تنها برای فهم مخاطب راحت‌تر و ساده‌تر است، بلکه احتمال بروز خطای دستور نگارش آن هم کمتر است.

به جای اینکه یک جمله طولانی یک‌ونیم خطی بنویسید، آن را به دو یا سه جمله کوتاه تبدیل کنید. سپس، جمله‌های کوتاه را با کلمات ربط مناسب به هم مرتبط کنید تا مفهوم را به درستی منتقل کنید.

مثلا جمله بلند زیر که بخشی از یک محتوای آموزشی برای قلمه‌زدن گیاه پتوس هست را ببینید:

شما می‌توانید این جمله طولانی و نامفهوم یک و نیم خطی را با جملات کوتاهتر به این شکل بنویسید:

«معمولا فصل قلمه‌زنی، اندازه و کیفیت وریته، محیط رشد و غیره گیاه پتوس متفاوت است. بنابراین، نمی‌توانیم مدت زمان دقیقی برای ایجاد ریشه مشخص کنیم. با این حال، در اکثر قلمه‌زدن‌ها، شما بعد از دو هفته شاهد تغییراتی در انتهای ساقه گیاه خواهید بود.»

با این تقسیم‌بندی جمله بلند و طولانی، نه تنها مفهوم جمله را شفاف‌تر منتقل می‌کنید، بلکه نگارش درست‌تر و زیباتری هم خواهید داشت.

مزیت دیگر جملات کوتاه احترام به طیف مخاطب است. مخاطبین شما لزوما افراد با تحصیلات بالا یا هوش زیاد نیستند. شما با استفاده از جملات کوتاه به مخاطبین و کاربرانی که از درجه هوش، تحصیلات و توانایی ادراکی کمتری هستند هم احترام می‌گذارید.

۲- پاراگراف‌های شفاف و کوتاه بنویسید

پاراگراف بندی درست یکی از معیارهای اصلی خوانایی محتوا است. شما در پاراگراف‌بندی باید شفافیت متن، درجه سختی و همچنین طول پاراگراف دقت کنید.

معمولا برای شروع بدنه محتوا و پاراگراف‌های ابتدایی بهتر است متن ساده و شفاف بنویسید و به اصطلاح مقدمه‌چینی کنید. شما نباید از همان پارگراف‌ اول، ناگهان وارد اصل موضوع شوید. این اصل را در کل محتوا و همچنین در توضیح زیرعنوان‌ها رعایت کنید.

نکته مهم دیگر این است که طول پاراگراف‌ها را بیشتر از ۷ یا ۸ جمله کش ندهید. کاربران اینترنتی حوصله خواندن پاراگراف طولانی را ندارند. از طرفی، پاراگراف‌های طولانی در صفحات کوچک گوشی‌های تلفن همراه اصلا جذاب به نظر نمی‌رسند.

۳- از کلمات پیچیده و مبهم استفاده نکنید

فاکتور مهم دیگر در خوانایی محتوای متنی، استفاده از کلمات ساده و شفاف است. به جای کلمات پیچیده و مبهم از کلمات ساده استفاده کنید.

وقتی از کلمات پیچیده برای توضیح مطالب استفاده می‌کنید، درک آن را برای کاربر سخت می‌کنید؛ به‌خصوص برای کاربران عام و غیرمتخصص که دانش زیادی درباره موضوع محتوای شما ندارند.

مثلا در دو محتوای متفاوت زیر درباره مفهوم نرخ بانس ریت، می‌توانید خوانایی متن دو محتوا را از نظر پیچیدگی و ابهام کلمات مقایسه کنید:

در متن اول، نویسنده از کلمات ساده و شفاف‌تری برای توضیح اصطلاح بانس ریت استفاده کرده است. این مسئله در متن دوم رعایت نشده و کلمات پیچیده آن، درک محتوا را سخت کرده است.

استفاده از کلمات ساده و شفاف در ترجمه یک محتوا از زبان انگلیسی به فارسی اهمیت بیشتری دارد؛ چراکه انتخاب کلمات معادل ساده و دقیق برای انتقال مفهوم اصلی به مخاطب در ترجمه سخت است.

یا در تولید محتوا به زبان انگلیسی که برای طیف وسیعی از کاربران اینترنتی می‌نویسید، باید از استفاده زیاد کلمات پیچیده پرهیز کنید. کلمات پیچیده، فهم متن انگلیسی را برای عموم، به‌خصوص کاربران غیرانگلیسی سخت می‌کنند.

شما برای نوشتن محتوای خوانا باید دایره لغات خود را وسیع‌تر کنید. به این ترتیب، می توانید برای هر کلمه پیچیده و مبهمی، مترادف و معادل ساده‌ای پیدا و جایگزین کنید.

۴- از علائم نگارشی به درستی استفاده کنید

نشانه‌ها یا علائم نگارشی تاثیر فوق‌العاده‌ای در کیفیت خوانایی محتوای شما دارند، به شرط اینکه از آنها به درستی استفاده کنید. این علائم برای کامل کردن جملات، مکث بین جملات، درنگ، توضیح، نقل قول و… کاربرد دارند.

اگر شما به درستی از این علائم استفاده کنید، می‌توانید جملات خوانا با طول مناسب، متنی ساده و شفاف و قابل فهم بنویسید. بعضی از مهم‌ترین علائم نگارشی برای بهبود خوانایی عبارتند از:

• ویرگول (،): برای مکس بین کلمات و جملات
• نقطه ویرگول (؛): برای درنگ و تفکیک دو جمله
• دو نقطه (:): برای توضیح یا عنوان موارد بیشتر
• نقل قول («»): برای اشاره به یک اصطلاح، نام خاص یا روایت یک جمله از شخصی دیگر.
• سه نقطه (…): برای صرفه نظر از نام بردن ادامه اسامی یا موارد.

اگر شما از این علائم به اشتباه استفاده کنید، ممکن است کاربر یا خواننده را گیج کنید و مانع از درک صحیح او از متن شوید. پس در استفاده درست از این علائم دقت به خرج بدهید.

۵- از حرف ربط استفاده کنید

انسجام محتوا یکی دیگر از فاکتورهای تعیین کننده در خوانایی آن است. محتوای شما وقتی انسجام دارد که بتوانید تکه‌های جداافتاده آن یعنی جملات و پاراگراف‌ها را به هم بچسبانید تا منظورتان را به مخاطب منتقل کنید.

چیزی که به شما در ایجاد انسجام بین جملات و پاراگراف‌ها کمک می‌کند، حرف ربط است. این نوع حرف باعث اتصال جملات یا پاراگراف‌های کوتاه و مجزا از هم می‌شود تا در کنار هم یک مفهوم مشترک را به کاربر انتقال دهند.

کلماتی مثل بنابراین، چراکه، از این رو، و، یا، برای، زیرا، درنتیجه، تا و… به شما در ایجاد ارتباط بین جملات، عبارت‌های جمله، پاراگراف‌ها و بخش‌های مجزای بدنه کمک می‌کند.

در تصویر زیر نمونه ای از استفاده حروف ربط برای ایجاد انسجام بین جملات و عبارات را می‌بینید:

۶- غلط املائی را به صفر برسانید

نکته مهم دیگری که در خوانایی محتوا باید مدنظر قرار دهید، غلط املایی است. معمولا غلط املایی در تایپ سریع محتوا رخ می‌دهد و مسئله‌ای طبیعی و عادی است. اما شما باید با بازبینی چندباره محتوا، غلط‌های املایی را برطرف کنید و به حداقل برسانید.

وقتی غلط‌های املایی در متن شما زیاد باشد، تمرکز کاربر برای خوانش و درک محتوا را به‌هم می‌زنید. همچنین ممکن است باعث شوید که اعتماد کاربر به محتوا یا حتی سایتتان خدشه‌دار شود.

پس بعد از اتمام کار نوشتن و تولید محتوا، حتما آن را بازبینی کنید یا از ابزارهای کمکی برای ویرایش خودکار غلط‌های املایی استفاده کنید.

۷- از افعال مجهول کمتر استفاده کنید

بخش مهمی از خوانایی محتوای سایت شما به جملاتی که می‌نویسید، بستگی دارید. جملات شما باید شفاف و روراست باشد تا مفهوم آن به راحتی منتقل شود.

ساده‌ترین و قابل‌ فهم‌ترین جملاتی که شما می‌توانید استفاده کنید، جملاتی هستند که با فاعل یا نهاد شروع و به فعل معلوم یا اصطلاحا ختم می‌شوند. مثل جمله «نویسنده این محتوا را دیروز نوشته است.» که فاعل آن «نویسنده» و فعل آن «نوشته است»، یک فعل معلوم است.

این جمله کاملا ساده و شفاف است و شما به سادگی منظور آن را می‌فهمید. در سئو به این جمله معلوم اصطلاحا Active voice می‌گویند.

حالا اگر جمله بالا را اینگونه بنویسید: «این محتوا دیروز نوشته شده است.»؛ فاعل این جمله مشخص نیست و فعل آن «نوشته شده است» هم یک فعل مجهول Passive است. این نوع جملات برای خواننده مبهم هستند و خواننده با آنها ارتباط نمی‌گیرد.

پس سعی کنید در متن محتوایتان بیشتر از جملات معلوم، مستقیم و شفاف استفاده کنید.

۸- از بولت یا شماره گذاری برای تفکیک گزینه ها استفاده کنید

کاربران معمولا علاقه زیادی به تندخوانی و اسکن سریع محتوای متنی دارند. لیست‌های کوتاه و گاه و بیگاه در بین بدنه محتوا، نظر کاربران را به شدت جلب می‌کند.

بولت یا شماره گذاری به شما در ایجاد چنین لیست‌های کوتاهی از موارد یا آیتم‌های مشابه کمک می‌کند. مثلا وقتی می‌خواهید نام دسته‌ای از ابزارها، گروه‌ها، محصولات، سایت‌ها و… را ببرید، از بولت‌گذاری یا شماره‌گذاری استفاده کنید.

مزیت دیگر این استراتژی این است که به ساختار بدنه محتوا تنوع و طراوت می‌دهد و آن را از یکنواختی پاراگراف‌ها و خطوط پشت سر هم درمی‌آورد.

۹- از فضای خالی هوشمندانه استفاده کنید.

شما در بدنه محتوای خود علاوه بر متن، یک فضای سفید و خالی هم دارید. این فضای سفید یا خالی را بین پاراگراف‌ها، کلمات، حروف، حاشیه متن و بین تصاویر می‌بینید.

اگر شما بتوانید از این فضای خالی به طور هوشمندانه استفاده کنید، تا ۲۰ درصد می‌توانید خوانایی محتوایتان را بهبود ببخشید.

شما باید در تنظیم ساختار صفحه و فاصله‌گذاری بین بخش‌های مختلف محتوای صفحه تعادل را رعایت کنید تا فضای خالی به اندازه وجود داشته باشید.

اگر فضای خالی و سفید در صفحه محتوا خیلی کم باشد، صفحه بهم‌ریخته و فشرده به نظر می‌رسد. همچنین، اگر این فضا بیش از حد زیاد باشد، صفحه از هم گسسته به نظر می آید.

تصویر زیر نمونه ای از تعادل در استفاده از فضای خالی و سفید در یک صفحه است:

۱۰- از تصاویر استفاده کنید

اگر شما محتوایی سراسر متنی، بدون هیچگونه عکس، نمودار، جدول یا جلوه بصری دیگر تولید کنید، چشمان مخاطب را خسته می‌کنید. این محتوای شما جذابیتی از نظر زیبایی‌شناسی برای کاربران ندارد.

محتوای صرفا متنی نه تنها کسل‌کننده است بلکه فهم و هضم آن هم مشکل است. اما اگر از تصاویر، نمودارها، و سایر جلوه‌های بصری در لابه‌لای بدنه محتوا استفاده کنید، هم ساختار ظاهری محتوا را زیبا می‌کنید و هم فهم و هضم آن را آسان‌تر.

تصاویر، نمودارها و المان‌های بصری به توصیف بهتر متن هم کمک می‌کنند؛ به‌خصوص برای کاربرانی که با تصاویر راحت‌تر ارتباط می‌گیرند. محتوای تصویری مثل زنگ تفریح برای خواننده است. عکس ها خستگی مطالعه متن‌های طولانی و پی‌درپی را برای مخاطب کمتر می‌کند.

مثلا در تصویر زیر من از چند عکس مختلف برای توضیح بهتر متن و مثال استفاده کرده‌ام که شما دو عکس را می‌بینید:

در اضافه کردن تصاویر به متن محتوای خود حتما به ارتباط معنایی یا منطقی آنها دقت کنید. تصاویر بی‌ربط برای محتوای خود به کار نبرید.

جمع بندی

خوانایی محتوا احترام به مخاطب است. خوانایی محتوا نشان می‌دهد به یک محتوا چقدر اهمیت داده شده است.

البته علاوه بر این تکنیک‌ها، تخصص شما و درک از چیزی که می‌خواهید بنویسید نیز ناخودآگاه بر خوانایی محتوا تاثیر گذار است.

به تکنیک‌های خوانایی محتوا اهمیت بدهید و آن‌ها را رعایت کنید.