من در این محتوا به سیستم جدید ایندکس گذاری AI و سئوی تکنیکال برداری میپردازم.
موتورهای پاسخگوی AI لایهی جدیدی از نتایج را به نتایج سنتی موتورهای جستجو اضافه کردهاند. این لایه جدید از یک ساختار ایندکسگذاری نو و قواعد متفاوت برای ایندکس، بازیابی و نمایش محتوا در سئوی تکنیکال بهره میبرد.
با من تا انتهای این محتوا همراه باشید تا با این قواعد سئوی تکنیکال برداری آشنا شوید.
سئوی تکنیکال سنتی
هدف ما در سئو همیشه این بوده که محتوای موجود در صفحات سایتمان به رتبههای بالای نتایج سرپ راه پیدا کند. تا به این طریق ترافیک بیشتری را به سایت جذب و درآمدزایی کنیم.
در طی فرآیند سئو سایت، محتوا توسط خزندههای موتورهای جستجو مورد خزش قرار میگیرد و در نهایت ایندکس و رتبهبندی میشود.
ما با سئوی تکنیکال و با طراحی نقشه سایت، بهبود سرعت لودینگ، بهبود خزشپذیری، ساختاربندی دادهها، و تگهای کنونیکال به ایندکس و مشاهدهپذیری صفحات سایت کمک میکنیم.
نظام ایندکس گذاری برداری
در عصر حاضر که موتورها و دستیارهای پاسخگوی هوش مصنوعی بسیار رواج یافتهاند، و به عصر بازیابی دادهها و اطلاعات معروف شده، اصول سئو، بهخصوص سئوی تکنیکال دچار تغییر و تحولاتی شده است.
این موتورهای پاسخگو لایهای جدید بر روی نتایج موتورهای جستجو مثل گوگل ایجاد کردهاند. و برای ساخت این لایه از یک سیستم جدید به نام نظام ایندکس گذاری برداری (vector index hygiene) استفاده میکنند.
وجود این نظام یونیک و منحصربهفرد برای بازیابی دادهها از حجم عظیم محتوا و اطلاعات موجود در فضای اینترنت توسط ابزارهای AI بسیار ضروری است. چون به آنها در ارائه پاسخهای کامل و سریع به کوئریهای کاربران کمک میکند.
در تصویر زیر یک نمونه از بازیابی محتوا توسط چتجیپیتی را میبینید که در پاسخ به پرامپت «یه آکادمی خوب توی گیلان معرفی کن»، آکادمی سئو سفینه را معرفی میکند:
اگر شما هم میخواهید که محتوای سایت یا برندتان در پاسخها یا نتایج موتورهای پاسخگوی مبتنی بر AI به نمایش دربیاید یا citation دریافت کند، باید قواعد سئوی برداری را بدانید؛ یعنی بدانید که محتوای شما چطور در ایندکسهای برداری ذخیره، درج و پیادهسازی میشود.
شیوهی ایندکس صفحات در سئوی تکنیکال سنتی
گوگل و موتورهای جستجو برای یافتن محتوا و ارائهی پاسخ مناسب به کوئریهای کاربران از نشانهها یا ایندکسها استفاده میکنند.
گوگل محتویات سایتهای اینترنتی را به صورت المانهای تفکیکشده پیادهسازی و در ایندکسهای جداگانه ذخیره میکند. این کار برای دسترسی سریع و دقیق به محتواهای درست است.
یعنی محتواها در سه دستهی اصلی متن، تصویر و ویدیو ایندکس شدهاند. و زمانی که شما یک کوئری را در سرچ گوگل تایپ میکنید، گوگل این ایندکسها را به طور موازی جستجو میکند و نتایج این جستجو را در سرپ به نمایش درمیآورد.
اما سیستم پاسخگویی موتورهای مبتنی بر AI مثل ChatGPT، Gemini، Perplexity یا Claude یک گام فراتر از این مدل ایندکسگذاری است. این موتورها به جای ایندکسهای معکوس که واژهها و کلمات را به اسناد و محتوا متناظر میکنند، از ایندکسهای برداری استفاده میکنند.
تفاوت ایندکس گذاری جدید AI با شیوه سنتی موتورهای جستجو
ایندکسهای برداری به جای کلمات، روی مفاهیم و معانی متمرکز هستند و یک ساختار ریاضیگونه برای مفاهیم محتواها طراحی و ذخیره میکنند.
سه تفاوت مهم و اصلی ایندکسگذاری برداری با نشانهگذاری سنتی عبارتند از:
قطعه بندی یا چانک بندی محتوا
در ایندکس برداری، محتواها به بلوکها یا تکه متنهای کوچک به نام چانک (chunk) تقسیم میشوند. هر بلوک به یک بردار متناظر شده و در آن تعبیه و جایگذاری (اصطلاحا ایمبد embed) میشود.
موتورهای AI با یافتن بردارهای مشابه از نظر معنایی و مفهومی، محتواها را بازیابی کرده و به کوئری کاربر پاسخ میدهند.
بازیابی ترکیبی یا هیبریدی
بازیابی اطلاعات در ایندکس برداری به صورت ترکیبی یا هیبریدی است. جستجوی برداری متراکم مفاهیم را درک و دریافت میکند. جستجوی کلماتی پراکنده مثل BM25، مطابقتهای دقیق را تشخیص میدهد. روشهای ترکیبی مثل RRF هر دوی این جستجوها را با هم ادغام میکنند.
پاسخهای تلفیقی به جای لیستهای رتبهبندی
در سیستم ایندکس برداری، مدل AI به جای نمایش سرپ (صفحه نتایج رتبه بندی شده)، تکه قطعات محتوا یا چانکهای بازیابی شده را بازنویسی کرده و به صورت یک جواب مستقل ارائه میدهد.
این تفاوتهای ایندکس گذاری جدید AI با روش سنتی موتورهای جستجو نشان میدهد که بازیابی و بازنویسی محتواهای سایتهای اینترنتی در دستیارهای هوش مصنوعی جایگزین رتبهبندی صفحات سایتها در سرپ شده است.
بنابراین، اگر تکه محتواها یا بلوکهای صفحات سایت شما توسط موتورهای AI بازیابی و بازنویسی نشوند، شما دیده نمیشوید.
تاثیر نظام ایندکس برداری بر سئوی تکنیکال
برای اینکه موتورهای پاسخگوی AI از بین انبوهی از اطلاعات پراکنده در میلیونها صفحه اینترنتی، دادههای درست و دقیق را سریعا انتخاب و به کاربر ارائه دهند، باید از یک سری قواعد و یک نظام دقیق تبعیت کنند.
نظام ایندکس برداری همان چیزی است که این موتورهای AI از آن استفاده میکنند. این نظام یک ساختار منظم و دقیق از فضای برداری جدید در اینترنت است.
در این سیستم، محتوای سایتها با دقت و نظم بالا آمادهسازی، ساختاربندی، درج و نگهداری میشوند تا بازیابی و بازنویسی آنها به راحتی، به طور دقیق و بدون اشتباه انجام شود؛ همانند یک سیستم همسانسازی (canonicalization) در عصر بازیابی اطلاعات.
معایب عدم رعایت اصول نظام ایندکس برداری
همانطور که برای بهینهسازی سایتها برای موتورهای جستجوی سنتی مثل گوگل از اصول سئو استفاده میکردید، حالا برای بهینهسازی برای موتورهای گردآورنده اطلاعات (جئو GEO) باید از اصول نظام ایندکس برداری استفاده کنید.
بدون رعایت قواعد این ساختار و نظام برداری، ایندکسها بههمریخته و آشفته میشوند و این مشکلات در سئوی تکنیکال به وجود میآیند:
- ارائه پاسخ های ضعیف، مبهم و درهمریخته به کوئریهای کاربران
- ایجاد بردارهای یکسان برای مقدمه های تکراری در محتواهای یونیک و ایجاد مانع برای نمایش آنها در نتایج
- به اشتباه ذکر کردن بخشهای غیر اصلی در حاشیه صفحات مثل فوترها، سایدبارها و… به جای محتواهای اصلی
- رفتار یکسان با بخشهای متفاوت سایت مثل بلاگها، سوالات متداول و… و درنتیجه، کاهش دقت تشخیص تفاوت بین آنها
- جا ماندن محتوای صفحات سایت شما از بهروزرسانیها و تغییرات مدلها و از دست دادن فرصت نمایش در پاسخهای موتورهای AI
موضوع سئوی برداری مربوط ببببه مباحث آموزش محتوا نویسی و سئو تکنیکال در آموزش سئو است.
تکنیکهای رعایت اصول نظام ایندکس برداری
در سئوی تکنیکال سنتی، ما به دنبال بهینهسازی فنی صفحات سایت و بهبود قابلیت خزش توسط موتورهای جستجو هستیم. این استراتژی در سئوی برداری متفاوت است. حالا باید استراتژیهایی را به کار ببریم که مطابق اصول نظام ایندکس برداری باشند.
برخی از مهمترین تکنیکها در سئوی تکنیکال برداری عبارتند از:
۱- آماده سازی محتوا
برای اینکه محتویات صفحات سایت شما آمادهی درج در پاسخهای AI شوند، باید یک سری قواعد را اجرا کنید. برای این کار باید:
- مسیریابیها، کالتواکشنها، بنرهای کوکی، مطالب کلیشهای و بلوکهای تکراری را کاملا حذف کنید.
- عناوین، لیستها و کدهای موجود در صفحات را به شکل کاملا طبیعی و نرمال طراحی کنید تا به صورت بلوکهای تمیز و مرتب ذخیره شوند.
۲- قطعه بندی منظم محتوا
- محتوای صفحات را به واحدهای منسجم تقسیم کنید جوریکه هر واحد به طور مستقل و جداگانه، کامل باشد.
- اندازه یا حجم چانکها یا قطعات محتوا را متناسب با نوع آن محتوا سایزبندی کنید.
- سوالات متداول یا FAQها را کوتاه بنویسید. (برای این کار از افزونه فول اسکیما ریچ اسنیپت استفاده کنید.)
- مطالب راهنما یا دستوالعملها را با توضیحات کامل ارائه دهید.
- به نقاط اشتراک چانکها دقت کنید و آنها را جوری قطعهبندی کنید که چانکهای تکراری و مشابه ایجاد نشود.
۳- پرهیز از تکرار
در نوشتن محتوای صفحات، و در بخشهایی مثل مقدمه، خلاصه و یا نتیجهگیری پایانی ممکن است مطالب تکراری نوشته شود. برای پرهیز از تکرار:
- مقدمات و خلاصه متنهای متنوع برای مقالات بنویسید
- از ایجاد embedingهای یکسان به واسطهی بلوکهای مشابه جلوگیری کنید.
۴- داده های متا را تگ کنید
- برای هر بلوک یا قطعه محتوا، نوع آن، زبان، تاریخ و URL منبع آن را درج کنید.
- از دادههای متا به عنوان فیلتر برای بلوکها استفاده کنید تا در زمان بازیابی، تکههای غیرمرتبط نادیده گرفته شوند.
۵- به روز رسانی
از آنجایی که مدلهای یادگیری ماشین مدام در حال تغییر هستند، باید متناسب با این تغییرات رفتار کنید؛ برای این کار:
- به روز رسانی نسخههای مدل embeding (درج یا جاگذاری) را پیگیری کنید.
- بعد از بهروزرسانیها، دوباره محتوا را embed کنید.
- ایندکسها را متناسب با تغییرات محتوا بهروز کنید.
۶- تنظیم بازیابی محتوا
برای بازیابی بهتر محتوا توسط دستیارهای هوش مصنوعی:
- از شیوهی بازیابی ترکیبی (هیبریدی) متراکم-پراکنده استفاده کنید.
- برای الویت بندی چانکهای قویتر از رتبهبندی مجدد استفاده کنید.
نظام ایندکس برداری جایگزین سئوی تکنیکال نیست
حالا که با نظام ایندکس برداری آشنا شدید، میتوانید تکنیکهای جدید را به عنوان سئوی برداری برای سایت خود اجرا کنید. البته نباید تکنیکهای سئوی سنتی را کنار بگذارید.
درست است که در عصر جدید هوش مصنوعی، موتورهای پاسخدهی AI در حال گسترش هستند، ولی، ظهور این پدیده به معنی جایگزینی سئوی سنتی نیست.
سئوی تکنیکال سنتی به موتورهای جستجو در یافتن محتوا کمک میکند. در کنار آن، نظام ایندکس برداری به بازیابی محتوا توسط سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی کمک میکند.
اهمیت سئوی تکنیکال سنتی در سئوی برداری
نظام ایندکس برداری به هیچ وجه شاخصهای کلیدی سئوی تکنیکال مثل خزشپذیری یا اسکمیا را حذف نمیکند. بلکه در کنار آنها قرار میگیرد و حتی گاهی با آنها همراستا میشود.
مثلا در سئوی تکنیکال، استراتژی کنونیکالیزیشن از ایجاد URLهای تکراری و هدررفت بودجه خزش جلوگیری میکند. در نظام ایندکس برداری هم، از استراتژی مشابه و ایجاد بردارهای تکراری برای هدررفت فرصتهای بازیابی اطلاعات ارزشمند جلوگیری میکنیم.
یا مثلا برخی استراتژیهای سئوی تکنیکال بستر مناسبی برای سئوی برداری فراهم میکنند:
- دادههای ساختاریافته (استراکچردیتا) به مدلها در تفسیر درست محتوا کمک میکنند.
- نقشههای سایت به کشف محتوا و مطالب توسط دستیارهای AI کمک میکنند.
- سرعت لودینگ سایت به رتبهبندی محتوا در جاهایی که رتبه بندی به کار میرود، کمک میکند.
بنابراین به نظام ایندکس برداری به عنوان یک ستون و رکن جدید در کنار سئوی تکنیکال سنتی نگاه کنید.
چند توصیه مهم برای اهالی سئو
با قواعد جدیدی که بر سئوی برداری حاکم است، شاید اهالی سئو دچار سردرگمی شوند و ندانند بهینهسازی فنی برداری را از کجا شروع کنند.
شما به عنوان یک متخصص سئو، نیاز نیست همین حالا تمامی این قواعد را برای کل محتویات سایت خود اجرا کنید. بلکه کافیست از یک محتوا شروع کنید و کمکم این قواعد را برای بخشهای دیگر اجرا کنید.
برای شروع استراتژیهای سئوی برداری، این تکنیکها را انجام دهید:
- سوالات متداول و اندازه بلوکهای محتوا در صفحات سایت را از نظر تشابه و تکرار بررسی کنید.
- نویزها و قطعات نامرتبط و غیرضروری را حذف کنید و دوباره قطعهبندی یا چانکبندی ایجاد کنید.
- میزان مشاهده پذیری و بازیابی محتوای سایت در نتایج خروجی موتورهای AI را ردیابی و رصد کنید.
- اجرای تکنیکها را به مرور برای انواع دیگر محتوا گسترش دهید.
- یک چک لیست از استراتژیهای نظام ایندکس برداری برای انتشار محتوای سایت طراحی کنید.
با اجرای گام به گام این تکنیکها، این قواعد مثل تکنیکهای اسکیما مارکآپ یا تگ های کنونیکال، به مرور به استراتژیهای عادی و معمول تبدیل میشوند.
کلام آخر
در عصر جدید هوش مصنوعی، یک نظام متفاوتی بر سئو، بهخصوص سئوی تکنیکال حاکم شده است. این نظام ایندکس برداری، قواعد خاص خودش را برای سئوی تکنیکال دارد.
طبق این قواعد، محتویات صفحات سایتهای اینترنتی در قطعه چانکهای مجزا تقسیم و به بردارها نگاشته میشوند و به این طریق توسط مدلهای هوش مصنوعی بازیابی و نمایش داده میشوند.
هرچقدر قواعد این نظام در یک سایت اینترنتی به طور منظم اجرا شود، محتویات بیشتری از آن سایت در موتورهای پاسخگوی هوش مصنوعی در جواب سرچ کوئریها به کاربران نمایش داده میشود. و یا به آن سایت لینک داده میشود.
ما در این محتوا به برخی از مهمترین قواعد این نظام اشاره کردیم تا با بخشی از تحولات سئوی برداری تکنیکال در عصر جدید آشنا شوید و خودتان را برای تحولات آیندهی سئو آماده کنید.
میخواهید سئو اصولی و حرفهای را در سایت خود پیاده کنید؟ از مشاوره تخصصی سئو استفاده کنید.
مهدی محمدی
مدرس و مشاور سئو
مهدی محمدی موسس و مدیر آکادمی سئو سفینه است. کار اصلی مهدی محمدی آموزش سئو است.




