فایل htaccess در سئو: ۹ نکته بسیار مهم که باید بدانید
سئو تکنیکال
من در این محتوا شما را با تاثیرات فایل htaccess در سئو آشنا می‌کنم و ۹ نکته بسیار مهم در خصوص تاثیرات این فایل در سئو را با شما به اشتراک می‌گذارم.
شما با مطالعه این مقاله یاد می‌گیرد چطور با استفاده حرفه‌ای از فایل htaccess ساختار فنی سایتتان را برای گوگل بهینه کنید. همچنین از دردسرهای رایجی مثل افت رتبه به‌دلیل ریدایرکت‌های اشتباه، محتوای تکراری، یا بارگذاری کند سایت خلاص می‌شوید و به جای آن، کنترل دقیق‌تری روی مسیرهای دسترسی، امنیت، و سرعت سایت خواهید داشت.
تا انتهای این محتوا با من همراه باشید تا یاد بگیرید که چطور با نوشتن یک‌سری کد اتفاقات کل سایتتان را مدیریت کنید.
فایل htaccess چیست؟
فایل htaccess. مخفف «Hypertext Access» و به معنی دسترسی فرا متن به دستورات سرور است. htaccess یک فایل پیکربندی قوی است که توسط سرورهای آپاچی (Apache) یا لایت اسپید (LightSpeed) استفاده می‌شود.
شما با کمک این نوع فایل می‌توانید با وب‌سرور خود ارتباط برقرار کنید و رفتار سرور در پیکربندی سایتتان را، بدون دسترسی مستقیم به فایل‌های اصلی آن، کنترل کنید.
این کار از طریق ویرایش فایل htaccess و درج کدها و دستورات متنی خاص در آن امکان‌پذیر است. شما با دستورات مناسب می‌توانید تنظیمات جدیدی در مدیریت عملکرد سئوی سایت هم اعمال کنید.
هر یک خط کد یا دستوری که در این فایل می‌نویسید، سرور را در انجام رفتار خاصی مثل ریدایرکت دامنه، بهبود سرعت لودینگ، بهبود امنیت دامنه، محدودیت دسترسی IPها به سایت و بسیاری دستورالعمل‌های دیگر مدیریت می‌کنید.
مثلا دستور زیر را می‌توانید برای ریدایرکت دامنه‌ی سایت با عبارت پیش‌فرض www به نسخه بدون www در فایل htaccess وارد کنید.
دسترسی به فایل htaccess
فایل htaccess در سایت‌های وردپرسی معمولا در cPanel و در پوشه public_html یا دایرکتوری اصلی (root directory) سایت قرار دارد. اگر نمی‌توانید فایل htaccess را مشاهده کنید، احتمالا این فایل به صورت مخفی ذخیره شده و باید آن را از حالت مخفی خارج کنید.
برای خارج کردن این فایل از حالت مخفی، به قسمت تنظیمات «settings» در مدیریت فایل (File Manager) بروید و تیک گزینه‌ی «Show Hidden Files» را بزنید و در نهایت، تنظیمات جدید را ذخیره کنید. به این ترتیب، این فایل را در دایرکتوری root directory مشاهده خواهید کرد.
اگر هم این فایل را در cPanel پیدا نمی‌کنید، با استفاده از یک برنامه FTP client مثل FileZilla به سرور سایت متصل شوید و در دایرکتوری اصلی (root directory) به دنبال فایل htaccess بگردید.
اگر باز هم نتوانستید این فایل را پیدا کنید، احتمالا باید خودتان دست به کار شوید و یک فایل htaccess بسازید.
بعد از پیدا کردن یا ایجاد این فایل، به سراغ ویرایش آن بروید و با کدهای دستوری مناسب، شاخص‌های سئوی سایتتان را بهتر کنید.
مدیریت فایل htaccess زیر مجموعه موضوع سئو تکنیکال در موضوعات آموزش سئو است.
حالا من در ادامه به چندین نکته مهم و کاربردی برای استفاده از فایل htaccess در بهبود سئوی سایت اشاره می‌کنم.
سلب مسئولیت: قبل از اجرای کدهایی که در ادامه آمده است، حتما از فایل htaccess یک بک‌آپ گیرید. ضمن اینکه بخشی از کدهایی که در ادامه آمده است، ممکن است از پیش در سایت شما اجرا شده باشد.
۱- افزایش امنیت سایت و دامنه با فایل htaccess
امنیت دامنه و سایت شما در درجه اول اهمیت قرار دارد. شما باید قبل از انجام هر کاری برای بهینه‌سازی سایت، ابتدا امنیت آن را برقرار و حفظ کنید. این کار را به شیوه‌های مختلفی مثل استفاده از سرورهای معتبر، افزودن پلاگین‌های امنیتی، افزونه‌های افزایش امنیت سایت و… می‌توانید انجام دهید.
برقراری امنیت دامنه و سایت به کمک فایل htaccess یکی از امن‌ترین و اصولی‌ترین روش‌هاست که تنها با نوشتن یک یا چند خط کُد قابل اجرا است.
با استفاده از روش‌های زیر و کدهای دستوری فایل htaccess، امنیت دامنه، سایت یا سرور را می‌توانید برقرار و یا حفظ کنید:
فعال کردن پروتکل HTTPS
فعال کردن گواهینامه SSL و انتقال پروتکل http به پروتکل امنیتی https باعث افزایش سطح امنیت سایت می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از کد دستوری مناسب و درج آن در فایل htaccess، ریدایرکت پروتکل http به https را به راحتی و به شیوه‌ای امن انجام دهید. برای این کار از کد دستوری «Force https Redirection» استفاده کنید.
رمزگذاری مسیرها برای دسترسی محدود
قسمت‌هایی از دامنه یا سایت شما بسیار امنیتی هستند و نباید کسی به غیر از خودتان به عنوان مدیر یا صاحب سایت یا افراد خاص مثل طراح یا مدیر سایت و یا متخصص سئو، به آنها دسترسی داشته باشد.
برای امنیت بیشتر این بخش‌ها مثل cPanel، مسیر admin یا tools می‌توانید از رمزگذاری با استفاده از کدهای دستوری مناسب در فایل htaccess استفاده کنید.
یک نمونه از این کدها را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:
AuthType Basic
“AuthName “Restricted Access
AuthUserFile /home/username/.htpasswd
Require valid-user
افزایش امنیت فایل‌های حساس در هاست
اگر هکرها یا افراد غیرمجاز بتوانند به فایل‌های مهم و حساس هاست، مثل قالب‌ها یا فایل‌های زیپ دسترسی پیدا کنند، امنیت سایت شما به خطر می‌افتد؛ چون ممکن است این فایل‌ها به سرقت بروند.
برای جلوگیری از دسترسی افراد غیرمجاز به این نوع فایل‌های مهم کافیست از دستور غیرفعال کردن نمایش فهرست فایل‌ها (Directory Indexing) استفاده کنید.
برای این کار کافیست کد دستوری [ Options All – Indexes] را به انتهای فایل htaccess. اضافه کنید.
جلوگیری از هک سایت
برخی هکرها با تنظیم حملات XSS (مخفف Cross Site Scripting) اقدام به عملیات مخرب مثل سرقت اطلاعات کاربران سایت و برهم‌زنی امنیت سایت می‌کنند. شما می‌توانید با استفاده از فایل htaccess. و درج کدهای دستوری امنیتی، از این حملات و درنتیجه، از هک سایت توسط هکرها جلوگیری کنید.
همچنین می‌توانید از روش مسدود کردن IP سایت‌های اسپم یا هکر استفاده کنید تا در مقابل درخواست‌های اسپم، اسکنرهای خودکار و حملات DDOS از سایتتان مراقبت کنید. برای مسدود کردن این IPها از کد دستوری deny from در فایل htaccess. استفاده کنید.
بلاک کردن ربات‌های مخرب
بعضی از ربات‌ها با حجم زیادی از درخواست‌های خود باعث مصرف بیهوده سرور سایت می‌شوند، بدون اینکه به بهبود سئوی سایت شما کمک کنند. برای جلوگیری از فعالیت اینگونه ربات‌ها باید آنها را بلاک کنید.
کد دستوری زیر یکی از نمونه کدهایی است که می‌توانید در فایل htaccess وارد کنید و یک ربات (مثلا AhrefsBot) را بلاک کنید:
۲- افزایش سرعت لودینگ سایت با دستورات فایل htaccess
سرعت لودینگ سایت یکی از مهم‌ترین KPI های سئو هست. برای افزایش سرعت بارگذاری سایت روش‌های مختلفی وجود دارد، مثل استفاده از ابزارها یا افزونه‌های بهبود سرعت سایت.
یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای افزایش سرعت بارگذاری صفحات سایت از طریق درج دستورهای مناسب در فایل htaccess است. برای استفاده از این روش، از دو تکنیک زیر استفاده کنید:
فشرده سازی Gzip
یکی از رایج‌ترین روش‌های بهبود لودینگ سایت، فشرده‌سازی فایل‌های حجیم مثل فایل‌های JSC ،CSS ،HTML و… است. فشرده‌سازی این فایل‌ها باعث می‌شود تا مرورگرها آنها را سریع‌تر لود کنند و کاربران زودتر بتوانند محتوای سایت شما را مشاهده کنند.
<IfModule mod_deflate.c>
AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain text/xml text/css application/javascript application/json
</IfModule>
این دستور باعث ایجاد اثرات مثبتی در وضعیت Core web vitals خواهد شد و درنتیجه، باعث بهبود سئوی شما در Google PageSpeed و افزایش سرعت لود صفحات می‌شود.
کش مرورگر
تکنیک دیگر سئو برای افزایش سرعت دسترسی به صفحات سایت توسط کاربران، کش مرورگر (caching) است. برای این کار باید فایل‌های استاتیک مثل تصاویر، فایل‌های CSS و JSC، در مرورگر کاربران ذخیره شود تا در بازدیدهای بعدی، نیاز به درخواست دوباره از سرور نباشد.
شما با کمک دستورات فایل htaccess می‌توانید به مرورگرها بگویید که فایل‌های استاتیک مثل PNG یا CSS تا مدت زمان خاصی (مثلا 1 ماه آینده) هیچ تغییری نمی‌کنند؛ به این ترتیب، مرورگرها این فایل‌ها را ذخیره می‌کند. درنتیجه، لودینگ این فایل‌ها در بازدیدهای بعدی سریع‌تر انجام می‌شود.
مثلا در تصویر زیر یک نمونه از دستورالعمل‌های مربوط به کش مرورگر را می‌بینید:
این دستور با افزایش سرعت مرورگرها در لودینگ صفحات سایت در بازدیدهای بعدی کاربران، نرخ پرش یا بانس ریت (bounce rate) را کاهش می‌دهد و تجربه کاربری UX را هم بهبود می‌بخشد.
۳- حفظ اتوریتی سایت در ریدایرکت دامنه
دامنه سایت شما تاثیر زیادی در جذب مخاطب و کسب اعتبار در فضای اینترنت دارد. همچنین، تاثیر زیادی در سئوی سایت شما دارد. از این رو، ممکن است برای بهبود تاثیر دامنه در سئو تصمیم به تغییر آن بگیرید.
برای تغییر آدرس دامنه سایت خود احتمالا کار راحتی در پیش نخواهید داشت؛ چون ممکن است با تغییر دامنه به موقعیت سئوی سایتتان آسیب وارد شود و تا چند روز یا چند ماه اول انتقال دامنه، امتیازات سئوی سایت شما افت کند.
بنابراین، باید از روشی استفاده کنید که جریمه انتقال دامنه را به حداقل برسانید. برای این کار می‌توانید از کد دستوری redirect و درج آنها در فایل htaccess. استفاده کنید.
مثلا اگر بخواهید آدرس دامنه safine.net را به آدرس جدید newsafine.net تغییر دهید، باید کد زیر را به ابتدای فایل htaccess. اضافه کنید.
RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTP_HOST} !safine\.net$ [NC]
RewriteRule ^(.*)$ https://newsafine.net/$1 [L,R=301]
۴- URL سایت خود را حرفه‌ای و کوتاه کنید
تا به حال به تفاوت آدرس‌های url بدون پسوند با آدرس‌های همراه با پسوند www دقت کرده‌اید؟ مثلا، url سایت safine.net را با www.safine.net مقایسه کنید. به نظر شما url اول کوتاه‌تر، خواناتر و ساده‌تر نیست؟
urlهای بدون پسوند (Clean URLs) تاثیر زیادی در جذب کاربر دارند، چون سریع‌تر خوانده می‌شوند و راحت‌تر در ذهن می‌مانند. این نوع آدرس‌ها روی سئوی سایت هم تاثیر مثبت دارند و باعث بهبود نرخ کلیک CTR در نتایج گوگل می‌شوند.
فایل htaccess به شما این امکان را می‌دهد که با درج یک کد دستوری، بتوانید url سایت خود را تغییر دهید و ساده‌تر کنید.
یکی از خطاهای فنی یا تکنیکال سئو که ممکن است برای هر سایتی پیش بیاید، خطای محتوای تکراری یا Duplicate Contnet است. این خطا لزوما به این معنی نیست که شما یک محتوای یکسان را در چندین صفحه متفاوت منتشر می‌کنید.
بلکه از طریق شیوه دسترسی خزنده‌های گوگل به سایت شما، مثل استفاده از پیشوند WWW یا عدم استفاده از آن، ممکن است این خطا برای سایت شما به وجود بیاید.
کدهای دستوری فایل htaccess. به شما کمک می‌کنند تا با تنظیم و مدیریت درست سرور، از بروز چنین خطاهایی جلوگیری کنید. مثلا اگر ربات‌های خزنده موتورهای جستجو، به طور همزمان از هر دو مسیر (آدرس) www.safine.net و safine.net به صفحات سایت شما دسترسی دارند، باید این دسترسی را مدیریت و محدود کنید.
کد htaccess برای ریدایرکت از www به بدون www
RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTP_HOST} ^www\.safine\.net$ [NC]
RewriteRule ^(.*)$ https://safine.net/$1 [L,R=301]
۵- از فایل htaccess محافظت کنید
برای حفظ امنیتی که از طریق کدهای دستوری درج شده در فایل htaccess برای سرور، دامنه و سایت خود ایجاد کرده‌اید، باید در قدم اول از خودِ این فایل محافظت کنید.
برای محافظت از این فایل و سایر قسمت‌های سایت یا دامنه که توسط دستورالعمل‌های این فایل کنترل می‌شوند، باید یک نسخه پشتیبان از فایل htaccess تهیه کنید.
با تهیه نسخه پشتیبان یا بکاپ می‌توانید از داده‌ها و محتواهای مهم سایت در برابر حملات مخرب و از دست دادن آنها، حفاظت کنید. دقت کنید که هیچ وقت این فایل را پاک نکنید!
برای حفاظت از خود فایل htaccess هم از دستور زیر برای ممانعت از صدور مجوز برای دسترسی به این فایل استفاده کنید:
<“files “.htaccess>
order allow, deny
deny from all
۶- ریدایرکت صفحات با کمک htaccess
یکی از مهم‌ترین مشکلات فنی و تکنیکال که روی عملکرد سئوی سایت تاثیر منفی می‌گذارد، از دسترس خارج شدن صفحات است. یعنی صفحه‌ای از سایت به طور موقت یا دائمی و به دلایل مختلف از دسترس خارج می‌شود و وقتی کاربر به آن مراجعه می‌کند، با پیام خطا روبرو می‌شود.
در این موارد، بهترین تکنیک سئو برای رفع خطای فنی این نوع صفحات، ریدایرکت صفحه مخدوش به صفحه دیگری از سایت است.
البته این کار را در وردپرس یا استفاده از افزونه‌های ریدایرکت یا افزونه یواست انجام دهید.
فایل htaccess به شما کمک می‌کند تا انواع ریدایرکت‌های 301، 302 و 303 را برای انتقال دائمی لینک صفحات، و یا انتقال موقتی آنها را به بهترین شکل انجام دهید.
مثلا کد دستوری زیر یک نمونه از مثال‌های ریدایرکت 301 برای انتقال دائمی یک صفحه از سمت سرور است:
Redirect 301 “/one” “/two”
۷- تغییرات فایل htaccess را تک به تک انجام دهید
نکته مهمی که در باید در استفاده از فایل htaccess برای اعمال تغییرات زیاد در پیکربندی سرور مدنظر داشته باشد، این است که این تغییرات و کدهای دستوری مربوط به آنها را تک به تک و جداگانه در این فایل درج کنید.
و هر بار که یک دستور را وارد این فایل می‌کنید، ابتدا آن را تست کنید؛ و بعد از اینکه از اجرای درست آن مطمئن شدید، به سراغ دستورات و تغییرات بعدی بروید.
در درج کدهای دستوری از کامنت‌ها و توضیحات کوتاه برای شفاف‌سازی آنها و هدفی که برای درج آنها دارید، استفاده کنید. تا حد ممکن متن‌های طولانی در این فایل وارد نکنید تا حجم فایل افزایش نیابد. تا جایی که برایتان امکان دارد این فایل را تمیز و مرتب نگه دارید.
۸- ممانعت از Hotlink و مصرف بی‌رویه پهنای باند
بعضی از سایت‌ها ممکن است از فایل‌ها و محتویات سرور شما با همان لینک مستقیم در سایت خود استفاده کنند. یعنی از ظرفیت پهنای باند سرور شما برای نمایش یا ارائه فایل‌ها برای سایت خود استفاده کنند. به این کار اصطلاحا Hotlink می‌گویند.
مثلا تصویری از سایت شما یا ویدیویی از سایت شما را در سایت خودشان استفاده کنند.
برای ممانعت از Hotlinking توسط سایت‌های دیگر و جلوگیری از استفاده آنها از امکانات سایت شما، می‌توانید از قابلیت‌های فایل htaccess استفاده کنید.
برای این کار کافیست کدهای دستوری مناسب برای محدودیت دسترسی به فایل‌های CSS، تصاویر و… و جلوگیری از درخواست‌های بدون Referer را در فایل htaccess درج کنید.
مثلا با استفاده از کد زیر می‌توانید دسترسی سایت‌های دیگر به غیر از گوگل را به ویدیوهای سایت خودتان ببندید.
به این ترتیب، فقط دامنه سایت خودتان و سایت‌های مجاز و مدنظر شما اجازه دسترسی به فایل‌های ویدیویی در سایتتان را دارند.
۹- فقط در مواقع ضروری در فایل htaccess تغییر ایجاد کنید
فایل htaccess یکی از فایل‌های اصلی و مهم برای ارتباط با سرور و اعمال تنظیمات عمومی در سطح کلی سایت است. کدنویسی در این فایل و اعمال تغییرات در سرور، دامنه یا سایت باید با برنامه و محدود به حفظ کارایی سرور و سایت شما باشد.
اگر بیش از اندازه در این فایل تغییر ایجاد کنید، ممکن است سرعت یا کارایی سرور را مختل کنید و درنتیجه، عملکرد سئوی سایت را به خطر بیندازید.
پس، فقط برای ایجاد تغییرات ضروری از این فایل استفاده کنید. و برای هر تغییری یک برنامه دقیق داشته باشید و هدفمند رفتار کنید.
سخن آخر
فایل htaccess. یکی از مهم‌ترین و امنیتی‌ترین فایل‌های سایت شماست که به عنوان پل ارتباطی سایت با سرور عمل می‌کند. با ایجاد تغییر در این فایل می‌توانید در پیکربندی سرور، عملکرد سایت و دامنه خود تغییر ایجاد کنید. تغییراتی که به بهبود سئوی سایت هم کمک می‌کنند.
فقط توجه داشته باشید ترجیحا زمانی در این فایل تغییرات را انجام دهید که دانش کافی در این خصوص دارید و دقیقا می‌دانید چه کاری دارید انجام می‌دهید.
مهدی محمدی
مدرس و مشاور سئو
مهدی محمدی موسس و مدیر آکادمی سئو سفینه است. کار اصلی مهدی محمدی آموزش سئو است.
