سئو و AI Overview: صفر تا صد تاثیرات تا بهینه‌سازی [داده‌محور]

من در این محتوا شما را با پدیده جدید دنیای سئو، یعنی AIO گوگل، تاثیرات آن بر سئو و نکات بهینه‌سازی آن آشنا می‌کنم.

ورود فیچر AI Overview در صفحه نتایج گوگل باعث افت ترافیک خیلی از سایت‌ها شده و نگرانی‌هایی در فضای سئو ایجاد کرده است.

با من تا انتهای این محتوا همراه باشید تا استراتژی‌های جدید برای بهینه‌سازی سایت‌ها برای عصر جدید AIO را یاد بگیرید.

AIO چیست؟

AIO مخفف AI Overview، یکی از جدیدترین فیچرها و ویژگی‌های سرچ گوگل است که به نتایج SERP جذابیت بیشتری داده است.

AI Overview با ارائه پاسخ‌ گردآوری شده توسط هوش مصنوعی (AI) به عنوان نتیجه‌ای از صفحه نتایج گوگل، به روند جستجوی کاربران و رسیدن به جواب نهایی شتاب بیشتری می‌دهد.

گوگل این فیچر را در ماه می ۲۰۲۳، به طور آزمایشی راه‌اندازی کرد و از آن موقع به بعد، تحولی در جستجوی سنتی ایجاد کرد و دوره جدیدی در سئو به نام عصر AIO به راه انداخت.

راه‌اندازی این فیچر در صفحه نتایج گوگل، تاثیرات منفی برای سئو به همراه داشت و صدای اعتراض بسیاری از سئوکارها، به‌خصوص متخصصین سئوی قدیمی را بلند کرد.

در تصویر زیر نمونه‌ای از فیچر اسنیپت AIO را برای کوئری «ایلان ماسک کیه؟» مشاهده می‌کنید:

موضوع AI Overview یک مبحث موثر در تمامی سرفصل‌ها در آموزش سئو است.

من در ادامه به چندین مورد از تاثیرات AIO بر سئو و همچنین بهینه‌سازی سایت برای این فیچر اشاره می‌کنم.

۱- رشد نگران کننده AI Overviews در نتایج جستجو

طبق آخرین آمار گوگل، AIOs در سه‌ ماهه اول سال جاری میلادی، بیش از ۱.۵ میلیارد کاربر در ماه داشته است؛ یعنی ۲۶.۶٪ کل کاربران اینترنت! این آمار برای سئو نگران کننده به نظر می‌رسد.

این فیچر پاسخی را بر اساس تحلیل و تلفیق چندین محتوا از سایت‌های مختلف گردآوری می‌کند و به صورت چکیده در صفحه نتایج گوگل به کاربر ارائه می‌دهد.

این کار بدون کسب اجازه از ناشران و تولیدکنندگان محتوا انجام می‌شود و پاسخ گردآوری‌شده هم در رتبه برتر سرپ قرار می‌گیرد.

به این ترتیب، سایت‌های دیگر که حاوی این نوع محتواها هستند، بهره‌ی زیادی از بازدیدها نمی‌برند. چون کاربر با دیدن پاسخ کامل AIO، دیگر به لینک‌های بعدی رجوع نمی‌کند و درنتیجه نرخ کلیک (CTR) سایت‌های دیگر (حتی رتبه‌های برتر) کاهش می‌یابد.

طبق آمار سایت seerinteractive، نرخ کلیک سایت‌ها بعد از راه‌اندازی AIO تا ۳/۵ برابر کاهش یافته است.

۲- چه درصدی از کوئری‌ها، AIO را تریگر می‌کنند؟

طبق آمار اعلام شده در سایت سمراش، نمایش AIO در جستجوهای گوگل روند رو به رشدی دارد. در ماه ژانویه ۲۰۲۵، حدود ۶.۵ درصد از کوئری‌های جستجو باعث تریگر کردن یا به نمایش درآمدن نتایج AIOs شده‌اند.

این مقدار در ماه فوریه به ۸ درصد و در ماه مارچ به ۱۴ درصد رسیده است و به نظر می‌رسد که یک روند صعودی دارد.

اگر این روند رو به افزایش ادامه داشته باشد، و سایر نتایج در رتبه‌های برتر به چشم نیایند و کلیک یا بازدید خوبی نگیرند، چه بلایی بر سر صنعت سئو می‌آید؟

برای پاسخ به این سوال، بیایید با هم ببینیم چه کوئری‌هایی باعث تریگر کردن AIOها می‌شوند.

۳- چه کوئری‌هایی AIO را تریگر می‌کنند؟

طبق بررسی‌های انجام شده در سایت سمراش، AIOها معمولا برای کوئری‌های اطلاعاتی (informational)، لانگ تیل (دم بلند) و با درجه دشواری کم (low-difficulty) به نمایش درمی‌آیند.

مثلا در تصویر زیر می‌بیند که گوگل در پاسخ به کوئری «سئو چیست؟»، AIO زیر که تلفیقی از چند محتوای مختلف از سایت‌های مختلف است را به نمایش در‌آورده است:

در نمودار زیر، مقایسه‌ای از آمار کوئری‌های مختلف با هدف جستجو (سرچ اینتنت) اطلاعاتی یا اینفورمیشنال، نویگیشنال navigational (هدایت به سایت)، کامرشیال یا تجاری commercial (بررسی خرید) و ترنزکشنال transactional (خرید) را در تریگر کردن نمایش AIOs می‌بینید:

این نمودار نشان می‌دهد که محتواهای آموزشی یا اطلاعاتی، بیشتر از بقیه‌ی محتواها توسط AI Overview انتخاب و لینک می‌شوند (حدود ۹۸ درصد). بنابراین سایت‌های محتوا محور احتمالا بیشتر از بقیه سایت‌ها، افت کلیک را تجربه خواهند کرد.

اما آیا فقط ظهور پاسخ‌های AIO دلیل افت نرخ کلیک CTR سایت‌های محتوا محور است؟ آیا در این شرایط نمی‌شود راهی پیدا کرد؟

۴- ارتباط رتبه صفحات در گوگل با لینک شدن در AIO

طبق مطالعه‌ای که در سایت ماز انجام شده، بین رتبه و جایگاه یک سایت در نتایج و افت نرخ CTR رابطه‌ای منطقی وجود دارد. طبق این مطالعه، هر چقدر رتبه شما بالاتر باشد، نرخ CTR بیشتری به ازای کلمات کلیدی طولانی یا لانگ تیل کسب خواهید کرد.

بنابراین، ظهور AIO و Zero-click را نباید بهانه‌ای برای نرخ پایین کلیک سایت خود درنظر بگیرید؛ آن هم به ازای کیوردهای لانگ تیل!

طبق آمار منتشر شده در سایت richsanger، سایت‌هایی که در رتبه‌های بالاتر سرپ قرار می‌گیرند، شانس بیشتری برای دریافت لینک از AIO دارند. پس شما همچنان برای حفظ نرخ کلیک صفحات خود شانس زیادی دارید.

۵- افت ترافیک وب‌سایت‌ها با ظهور AIO

تاثیر منفی دیگری که ظهور AIO و Zero-clicks بر سئو دارد، افت ترافیک وب‌سایت‌ها به دلیل از دست دادن جایگاه برتر در بالای نتایج سرپ است.

وقتی کاربران با یک پاسخ کامل و جامع برای سرچ خود در گوگل مواجه می‌شوند (که تمامی اطلاعات لازم به همراه لینک محتواهای برتر را عرضه می‌کند)، دیگر چه دلیلی برای اسکرول کردن و رفتن به پایین صفحه دارند!

همین مسئله باعث کاهش و افت ترافیک وبسایت‌هایی می‌شود که در رتبه‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند. و در این شرایط، این افت ترافیک طبیعی است، به‌خصوص برای سایت‌های محتوا محور.

البته این مسئله موقتی است و به هیچ وجه به معنی پایان کار سئو نیست. سئو همیشه با چنین چالش‌هایی روبرو بوده است. پس با قدرت به کار سئوی خود ادامه دهید.

این نکته را هم فراموش نکنید که سایت شما از طریق AIO و چت‌بات‌های هوش مصنوعی AI مثل چت‌جی‌پی‌تی ChatGPT و جیمنای Gemini هم می‌تواند لینک و ترافیک دریافت کند.

طبق آمار منتشر شده در سایت Ahrefs، میزان ۶۳ درصد از وب‌سایت‌ها از چت‌بات‌ها لینک و ترافیک دریافت می‌کنند.

پس اگر حجم ترافیک شما به دلیل ظهور AI Overview کاهش یابد، می‌توانید از مسیر دیگر این افت ترافیک را جبران کنید و از کانال AI بازدید بگیرید.

۶- استراتژی سئوی جدید برای کاهش تاثیرات منفی AIO

حال که با اثرات منفی ظهور AIO، هوش مصنوعی و zero-click بر سئو آشنا شدیم، بیایید به دنبال استراتژی‌های جدیدی در سئو برای کاهش این اثرات باشیم.

اولین و مهم‌ترین استراتژی برای خنثی سازی اثرات منفی AI Overview روی سئو این است که راهی برای ورود به همین فیچر پیدا کنیم و لینک سایتمان را به داخل این فیچر اسنیپت بکشانیم.

اما چطور می‌توانیم سایت خود را در در کنار سایت‌های مهمی که از AIO لینک می‌گیرند، قرار بدهیم؟

قبلا در بخش کوئری‌ها اشاره کردیم که کوئری‌های با هدف جستجوی محتوای اطلاعاتی (informational) بیشترین سهم را در تریگر کردن نتایج AIO دارند.

پس اگر می‌خواهید از این فیچر برای صفحه‌ای از سایت خود لینک بگیرید، محتوای اینفورمیشنال و اطلاعاتی بسازید. یعنی محتوایی که حاوی اطلاعات مفید و ارزشمند باشد و چیزی به کاربر یاد بدهد یا سوالات او را پاسخ دهد.

۷- روی کیوردهای بدون AIO کار کنید

استراتژی دیگر برای خنثی کردن اثر منفی AIO بر سئو این است که روی کیوردهای بدون AIO کار کنید. همانطور که گفتیم، AIO بیشتر برای کیوردهای لانگ تیل و اینفورمیشنال نمایش داده می‌شود؛ مثل «سئو چیست» یا «چطور می‌توان به طوطی‌ها حرف زدن یاد داد؟».

پس روی کیوردهای هد یا کوتاه (short tail) یا متوسط (یک یا دو کلمه‌ای) کار کنید و محتواهایی برای هدف خرید (ترنزکشنال) یا قصد خرید (کامرشال) تولید کنید.

به این ترتیب، همچنان می‌توانید رتبه یا رتبه‌های برتر نتایج گوگل را در دست داشته باشید و از افت ترافیک خود تا حدی جلوگیری کنید.

۸- بهبود اعتبار، ارتباط و تجربه کاربری

استراتژی دیگری که به طور ویژه و خاص به شما پیشنهاد می‌کنم تا برای مقابله با عصر جدید ظهور AI Overview و تاثیرات منفی آن بر سئوی سایتتان به‌کار ببرید، اصول سئوی جدید است.

سئوی جدید در دوره جامع سئو سفینه به صورت کامل توضیح داده شده است. من در این دوره از سه اصل مهم سئو، با نام اصول سئوی جدید، برای آموزش سئوآموزان و همچنین برای سئوی سایت‌های مختلف استفاده می‌کنم.

این سه اصل عبارتند از: اعتبار، ارتباط و تجربه کاربری.

برای بهبود اعتبار (آتوریتی) سایت یا دامنه خود باید روی بهبود سئوی خارجی کار کنید؛ از تکنیک‌های سئوی خارجی مثل دریافت بک‌لینک معتبر، سوشال سیگنال، برند منشن و… کمک بگیرید.

برای بهبود اصل ارتباط باید ارتباط موضوعی و مفهومی بین صفحات و محتواهای مختلف با موضوع اصلی سایت را رعایت کنید. یعنی مثلا اگر سایت شما در مورد سئو است، باید بیشتر به موضوعات و مفاهیم مربوط به سئو در سایتتان بپردازید.

بهبود تجربه کاربری UX هم بسیار گسترده است و به عنوان اصل سوم  تاثیر زیادی در ارتقاء جایگاه سئوی سایت شما در نتایج گوگل دارد.

۹- به سوالات کاربر پاسخ دقیق بدهید

استراتژی دیگر برای بهینه‌سازی سایت در عصر AI Overview و راهیابی به فیچر AIO و یا نمایش در رتبه‌های برتر به ازای کیوردهای بدون AIO، ارائه پاسخ دقیق به مخاطب است.

وقتی به سوالات کاربر پاسخ دقیق و متناسب با سرچ اینتنت او بدهید، هم رضایت کاربر را جلب خواهید کرد و هم شاخص‌های کلیدی سئو مثل نرخ پرش، زمان توقف، نرخ تبدیل بازدیدکننده به مشتری و… را بهبود می‌بخشید.

از طرفی، وقتی اطلاعات دقیق و شفاف در محتوای خود ارائه دهید، گوگل هم مفهوم آن را بهتر متوجه می‌شود. درنتیجه، محتوای شما شانس بیشتری برای نمایش در AI Overview خواهد داشت.

۱۰- محتوای ارزشمند و قابل فهم تولید کنید

تکنیک دیگر برای بهینه‌سازی سایت و دریافت لینک از هوش مصنوعی در صفحه نتایج گوگل، تولید محتوای باکیفیت و قابل فهم است.

محتوایی که در سایتتان تولید می‌کنید باید مطابق با اصول سئو در تولید محتوا باشد. یعنی هم برای مخاطب خوانا و شفاف باشند، و هم برای خزنده‌های موتورهای جستجو قابل خزش باشند.

چند مولفه اصلی یک محتوای خوب و قابل فهم عبارتند از:

• دسترسی سریع به بدنه محتوا (برخورداری از جدول محتوا table of contet)
• ساختار درست با استفاده از هدینگ‌ها و زیرعنوان‌های مناسب h2، h3، h4 و…
• استفاده از بولت‌ها برای برشمردن آیتم‌های مختلف
• استفاده از نقل قول
• استفاده از تصاویر و محتوای ویدیویی
• اشاره به دانش، تخصص و تجربه های شخصی خودتان

۱۱- به سایت های معتبر لینک خارجی بدهید

استراتژی دیگر برای بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو و دریافت لینک از AI Overviews، لینک‌سازی خارجی است.

در متن محتوای خود به سایت‌هایی که از آنها نقل قول می‌کنید یا به آمار و داده‌های معتبر آنها استناد می‌کنید، لینک خارجی بدهید. این کار هم کاربر را از اعتبار محتوای شما مطمئن می‌کند و هم بات‌ها و چت‌بات‌ها را از منابع دقیق و موثق محتوای شما آگاه می‌کند.

مثلا من در این محتوا آمارهای مختلفی از سایت‌های اچرفس، سمراش، ماز و… ارائه کردم که هم نام آنها را منشن کردم (برندمنشن) و هم به صفحات آنها لینک دادم.

در لینک‌سازی خارجی دقت کنید که دقیقا به همان صفحه‌ای که به آن استناد کرده‌اید، لینک بدهید نه صفحه اصلی آن سایت یا صفحات نامرتبط.

مطالعه‌ای در سایت seo.ai روی دیتاهای بزرگ در سال ۲۰۲۲ انجام شده که رابطه بین لینک‌سازی خارجی و رتبه گوگل سایت‌های مختلف را نشان می‌دهد.

طبق نتایج این مطالعه، رتبه‌های ۱ تا ۳ نتایج گوگل متعلق به سایت‌هایی است که لینک‌های خارجی بیشتری به سایت‌های دیگر داده‌اند (مثلا حدود ۴ تا ۱۰ لینک خارجی).

۱۲- از اسکیما مارک آپ استفاد کنید

تکنیک دیگر سئو برای دریافت لینک از چت‌بات‌های AI و قرارگیری در نتیجه AI Overview، استفاده از اسکیما مارک‌آپ است. استفاده از اسکیماهای مختلف در سطح سایت یا صفحه می‌تواند به ربات‌های گوگل و چت‌بات‌ها در درک بهتر محتوای صفحات سایت شما کمک کند.

همچنین، استفاده از انواع مختلف اسکیما به نمایش بهتر صفحات سایت و محتوای آنها در سرپ گوگل کمک می‌کند تا کاربران دسترسی بهتری به بخش‌های مختلف محتوا در صفحه نتایج داشته باشند.

شما می‌توانید از انواع اسکیماهای local business، article، FAQ و… برای نمایش بهتر صفحات سایت‌تان استفاده کنید. مثلا با اسکیمای comment می‌توانید نظرات کاربران را در صفحه نتایج به نمایش بگذارید.

اگر می‌خواهید به طور حرفه‌ای و تخصصی از انواع اسکیما برای سئو استفاده کنید یا نحوه کار با بهترین افزونه‌های اسکیما مثل فول اسکیما ریچ اسنیپت را یاد بگیرید، از دوره آنلاین اسکیما مارک‌آپ سفینه استفاده کنید.

آیا رشد AIO Reviews و zero-click سئو را به لبه پرتگاه می‌کشاند؟

دنیای سئو همیشه با چالش‌های مختلفی در فضای اینترنت روبرو بوده است. مثلا همین چند سال پیش با رشد فزاینده شبکه‌های اجتماعی، به‌خصوص اینستاگرام و هجوم کاربران به سمت این شبکه‌ها، عده‌ای فاتحه سئو را خواندند.

اما دیدید که پس از نوسانات کوتاه و گذرا، این چالش‌ها یکی پس از دیگری پشت سر گذاشته شد. حالا می‌بینید که سئو و اهمیت آن برای بازاریابی دیجیتالی، همچنان بر جای خودش باقیست.

حالا هم که گوگل ویژگی‌های AI Overview و zero-click را رو کرده، عده‌ای دوباره شایعه‌هایی به راه‌ انداخته‌اند که سئو به لبه پرتگاه رسیده و پایانش نزدیک است!

اما بیایید منطقی به ظهور عصر هوش مصنوعی و تاثیرات آن بر نتایج گوگل و سئو نگاه کنیم و از دید آمار و ارقام این مسئله را بسنجیم.

لینک‌ها کاملا از نتایج AIO حذف نشده‌اند!

درست است که نتایج AIO و سایر فیچر اسنیپت‌ها در صفحه نمایش سرپ کلیک زیادی دریافت نمی‌کنند و اصطلاحا بدون کلیک هستند، ولی این نتایج همچنان دارای لینک هستند.

به عبارتی، نتایج AIO کاملا فاقد لینک نیستند بلکه همچنان به صفحات سایت‌هایی که از آنها محتوا استخراج می‌کنند، لینک می‌دهند.

مثلا در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که در نتیجه ظاهر شده برای کوئری «هوش مصنوعی چیه؟»، به تمامی صفحات که از آنها جواب این سوال استخراج شده، لینک داده شده است؛ به‌خصوص در باکس آبی که لینک صفحات کاملا به شیوه سنتی سرپ ارائه شده است:

و این یعنی آمار نرخ کلیک از طریق لینک سرپ (CTR) کاملا صفر نخواهد شد و همچنان اهمیت دارد؛ منتهی در قالب جدید.

اهمیت جستجوی روزانه در بازار گوگل

طبق آمار سایت searchengineland برای مقایسه بازار جستجوی گوگل و ChatGPT، میزان ۹۳/۵ درصد از سهم بازار جستجو در دست گوگل است. و این یک تفاوت فاحش در میزان جستجو بین این دو ابزار است.

روزانه حدود ۱۳.۶ میلیارد جستجو در گوگل ثبت می‌شود. این در حالی است که، جستجوی روزانه ChatGPT تنها ۳۸ میلیون جستجو است.

این تفاوت فاحش نشان دهنده میزان محبوبیت گوگل برای جستجو است. پس، سئو همچنان از جایگاه مهمی برخوردار است.

آمار بالای جستجوهای بدون AIO

مطالعه‌ای در سایت SearchEngineJournal (SEJ) برای تعیین آمار جستجوی گوگل و نتایج بدون AIO، بر روی ۱۴۱ هزار جستجوی گوگل انجام شده است.

طبق نتایج این مطالعه،۷۰ درصد از این جستجوها بدون AIO بودند و نتیجه‌ی‌ AI Overview برای کوئری‌های این جستجوها نمایش داده نشده است.

بنابراین، طبق این آمار، هنوز درصد بیشتر نتایج گوگل متعلق به سایت‌هایی است که سئوی قوی دارند و بازار رقابت را رها نکرده‌اند.

آمار جستجوی گوگل در حال رشد است

آمار جستجو در گوگل هر روز در حال افزایش است؛ حتی در سال‌های اخیر، که هوش مصنوعی و چت‌بات‌های آن مثل چت‌جی‌پی‌تی فراگیر شده‌اند، میزان جستجو در گوگل همچنان در حال رشد است.

طبق مطالعه‌ انجام شده در سایت explodingtopics، میزان جستجو در گوگل از سال ۲۰۱۶ تا به اکنون در حال رشد بوده است.

مردم به گوگل بیشتر اعتماد دارند

طبق نظرسنجی انجام شده در سایت expresslegalfunding برای تعیین ابزارهای جستجوی مورد اعتماد کاربران، مشخص شده که مردم به گوگل اعتماد بیشتری دارند تا به ابزارهای دیگر جستجو مثل چت‌بات‌ها!

پای اکوسیستم وب و حیات گوگل در میان است

اگر تصور می‌کنید که رشد هوش مصنوعی و ظهور AI Overviews باعث کمرنگ شدن گوگل و سئو می‌شود، بهتر است به این آمار نگاهی بیندازید:

طبق این آمار که در سایت معتبر Statista منتشر شده، بیشترین درآمد گوگل در سال ۲۰۲۴ از تبلیغات بوده است. تبلیغات گوگل (گوگل ادز) برای تصاحب موقتی رتبه‌های برتر صفحه نتایج است.

حالا تصور کنید اگر AIO رتبه اول سرپ را به خودش اختصاص دهد و میزان کلیک و ترافیک سایت‌های دیگر افت کند؛ آن‌وقت رقابت در سئو بی‌معنی می‌شود و دیگر کسی هم برای تبلیغات هزینه نمی‌کند! و این یعنی نابودی گوگل!

بنابراین، اگر هوش مصنوعی و نتایج آن، صفحه نتایج گوگل و سایر موتورهای جستجو را غبظه کند، و سئو به حاشیه کشیده شود، دیگر کسی برای سایت‌های اینترنتی محتوا تولید نمی‌کند. این مسئله کل اکوسیستم وب را زیر سوال می‌برد!

پس اگر منطقی به این مسئله نگاه کنیم، می‌توانیم استدلال کنیم که گوگل به خاطر یک فیچر اسنیپت جدید، حیات خودش را به خطر نمی‌اندازد.

سخن آخر

ظهور فیچر اسنیپت جدید گوگل به نام AI Overview آرامش اهالی سئو را به هم ریخته است. این فیچر گوگل که بیشتر در نتایج انگلیسی و به‌خصوص در آمریکا رشد داشته، باعث افت نرخ کلیک و ترافیک سایت‌ها شده است. از این رو، شایعاتی مبنی بر پایان کار سئو در فضای اینترنت پیچیده و خیلی‌ها را نگران کرده است.

درست است که ظهور عصر جدید AI Overview اثرات منفی روی عملکرد سئوی سایت‌ها داشته، ولی این به معنی پایان کار سئو نیست!

من در این محتوا آمار و ارقام دقیقی از قدرت، اعتبار و محبوبیت گوگل در مقایسه با هوش مصنوعی و چت‌بات‌های آن ارائه کردم که اثبات می‌کنند سئو همچنان از ارزش بالایی برخوردار است.

من با بررسی دقیق AIO و تاثیرات آن بر سئو، استراتژی‌هایی برای کاهش اثرات منفی آن مطرح کردم. با اجرای دقیق این استراتژی‌ها، شما هم می‌توانید از این چالش سئو عبور کنید و جایگاه خود را در عصر جدید AIO تثبیت کنید.

توصیه من این است که دانش سئوی خود را به‌روز کنید تا این چالش را به راحتی پشت سر بگذارید.

هدیه من برای شما یک تخفیف ویژه برای خرید دوره آموزشی سئو سفینه است. برای دریافت تخفیف ویژه به تلگرام یا واتسپ ما به شماره ۰۹۰۳۰۸۴۳۰۹۴ پیام ارسال نمایید.